Nooit was de Dam meer het centrum van Nederland dan bij de dodenherdenking in 1956.

Ruim acht jaar had het geduurd voor het voorlopige oorlogsgedenkteken daar kon worden vervangen door het Nationaal Monument.
In afwachting hiervan was op 13 december 1947 in het plantsoen van het Midden Damterrein, als hommage aan de onbekende soldaat en als herinnering aan het vele oorlogsleed, een stenen muurtje verrezen met daarin urnen met aarde van grafvelden uit iedere provincie.

Het nieuwe gedenkteken was van en voor de hele bevolking en iedereen kon voor twee kwartjes een vierkante centimeter kopen van de grond waarop het kwam te staan.
In december 1949 was het ontwerp van beeldhouwer John Rädecker en architect J.J.P.Oud gereed, maar pas op 4 mei 1956 (Rädecker was in januari overleden) werd het monument door koningin Juliana onthuld.

De dag na de onthulling scheen de zon en vrolijk namen enkele vijfmeivierders, geheel volgens de bedoeling van de architect, plaats op de bank voor de urnenmuur: 'Het monument wordt dan opgenomen in de bevolking' had Oud gezegd, en daarmee had hij de Dam als hart van Nederland beter begrepen dan vele Nederlanders.