Kalverstraat 15-17, Rokin 14
Klik op een foto voor een grote afbeelding en meer info.
Kalverstraat 11-19, hotel polen Kalverstraat 15 Kalverstraat 15-17 Kalverstraat 15-17, hotel polen Kalverstraat 15-17, hotel polen Kalverstraat 15-17, hotel polen

Naam: De Gouden Leeuw
Adres: Kalverstraat 15

Omstreeks 1500 woonde een Poolse zakenman op de hoek van de Kalverstraat en Papenbroekssteeg. In 1696 hangt hier De Gouden Leeuw uit en in de gevel staan de Twee Groene Coddes (codde = knots), Martin Codde is erfgenaam en kleinzoon van de eerste eigenaar Codde. Een bekende bezoeker in die tijd was de prentkunstenaar Romeyn de Hooghe (1645-1708), die zijn winkel op de hoek van de Jonge Roelensteeg en de Kalverstraat had. In een uit 1769 daterende akte wordt het huis met de Twee Groene Coddes opnieuw genoemd en gekocht door een Hendrik Binholt. In 1781 verwerft Jan Willem Wessel het pand en bestaat er al een bar met de naam 'Het Poolsche Coffijhuis' die naar de Poolse zakenman verwees. In 1809 volgt de verkoop door Wessel aan Joh.Nic.Deffner en wordt vermeld dat het Coffijhuis over vier biljarts beschikt, een druk beklante zaak dus. Deffner werd opgevolgd door Mijnhardt en later diens zoon. Vanaf 1857 wordt het koffiehuis eigendom van H.Mijnhardt die zijn bedrijf tevens als logement inrichtte. Mijnhardt jr draagt de exploitatie over aan Caspar Trier met een recht op koop. Rond 1890 draaide de zaak zo goed, dat aan uitbreiding werd gedacht waarbij Caspar Trier zijn kooprecht uitoefende en waartoe een vennootschap werd opgericht, de maatschappij tot exploitatie van het Poolsche Koffiehuis, met een kapitaal van fl.300.000,-. Deze laat de panden in de Kalverstraat 15 en 17 afbreken en herbouwen tot een modern hotel.

Naam: Poolsche Koffiehuis
Adres: Kalverstraat 15-17
Architect: J.P.F.van Rossem en W.J.Vuyk
Bouwtijd: 1891
Opdracht: Maatschappij tot Exploitatie van het Poolsche Koffiehuis

Caspar Trier koopt het pand in 1890 en laat het een jaar later vervangen door nieuwbouw met 32 logeerkamers naar een ontwerp van J.P.F.van Rossem en W.J.Vuyk. Op de begane grond blijft het Koffiehuis bestaan, op de eerste verdieping worden twee eetzalen ingericht en een directeurswoning. De zaal van het Koffiehuis is 22x10 meter bij een hoogte van 5,5 meter. Natuurlijk is er elektrisch licht en de uitgebreide leestafel met binnen- en buitenlandse bladen en kranten is gebleven.

Rokin 14, hotel polen Rokin 14, hotel polen Rokin 14, hotel polen Rokin 14, hotel polen

Naam: Hotel Polen
Adres: Rokin 14
Architect: E.Cuypers
Bouwtijd: 1893
Opdracht: Maatschappij tot Exploitatie van het Poolsche Koffiehuis

Enkele jaren later volgde een aanzienlijke verbouwing en uitbreiding aan het Rokin door Eduard Cuypers, waarbij de capaciteit verdubbelde tot een zestigtal logeerkamers op de bovenste verdiepingen en waarbij de hoofdingang werd verplaatst van de Kalverstraat naar het Rokin. Ondanks dat het gebouw betrekkelijk nieuw was, bestond het uit een houten draagconstructie met stenen gevels. In de vestibule van het hotel was een groot tegeltableau van Plateelfabriek De Distel aangebracht, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan. Een 90 cm hoog deel ervan bestaat nog. Het behoort tot de collectie Meentwijck en is in bruikleen afgestaan aan Keramisch Museum Goedewagen.

Rokin 14, hotel polen Rokin 14, hotel polen Rokin 14, hotel polen Rokin 14, hotel polen Rokin 14, hotel polen

Naam: Hotel Polen; -
Adres: Kalverstraat 15-17, Rokin 14
Architect: A.D.N.van Gendt (verbouwing); G.de Klerk; ZZDP Architecten
Bouwtijd: 1919; 1981; 1914
Opdracht: Maatschappij tot Exploitatie van het Poolsche Koffiehuis; Algemene Bank Nederland en Fries-Groningse Hypotheekbank; Rocking Plaza (Emmes Group)

A.D.N.van Gendt krijgt in 1919 van Jos Mast, directeur van de Maatschappij tot Exploitatie van het Poolsche Koffiehuis opdracht voor een inwendige verbouwing. Afgezien van meerdere kleine aanpassingen wordt de entree voorzien van een draaideur, een relatieve nieuwigheid.
In 1956 wordt nog een verdieping opgebouwd. In 1966 werd ook Rokin 16 nog toegevoegd.

Kalverstraat 15, hotel polen Kalverstraat 15, hotel polen

In 1941 werd de naam van het hotel op last van de bezetter gewijzigd in Paleishotel en logeerden er hoofdzakelijk ‘grijze muizen’, jonge Duitse vrouwen in uniform die administratieve diensten verleenden aan het Duitse leger. Direct na de bevrijding trokken de Canadezen in het hotel en zij werden weer opgevolgd door de Koninklijke Marine. Pas in de loop van 1947 werd het hotel weer toegankelijk voor de burgers.
Hotel Polen stond bekend als een duur en exclusief hotel en kende een grote populariteit. Al voor de Tweede Wereldoorlog was het een trefpunt van zakenlieden, journalisten, kunstenaars en winkeliers uit de buurt. Vanaf 1915 hielden de houthandelaren hier elke maandag beurs. Annie M.G.Schmidt schreef hier haar verhalen, Jan de Hartog zijn romans. Bekende journalisten als Jan Derksen van De Tijd, Bruins Slot en Jan Roelfs van Trouw, Boissevain en Balk van Algemeen Handelsblad en Evert Werkman van Het Parool lunchten er. Bekende firma’s hadden er een eigen tafeltje met hun naam er op of een eigen box met telefoon. Ondanks al deze glamour raakte de zaak in verval en in 1974 sloot het café-restaurant aan de Kalverstraat.
Het Krasnapolsky-concern was inmiddels eigenaar en breidde het hotel op de bovenverdiepingen verder uit tot 170 bedden. Aan de Kalverstraatkant werd beneden de grote ruimte verhuurd aan meubelzaak Inden en de Rokinkant kreeg een bar-bodega.

Kalverstraat 15, hotel polen Rokin 14, hotel polen Rokin 14, hotel polen Rokin 14, hotel polen Rokin 14, hotel polen

Op de avond van 5 december 1901 richtte een brand in het Pools Koffiehuis wel schade aan, maar er waren geen slachtoffers te betreuren. Een schoonmaakbeurt van een lamp had kortsluiting veroorzaakt en daardoor was de hele eerste verdieping aan de Kalverstraat uitgebrand. De brand die op 9 mei 1977 uitbrak in de meubeltoonzaal Inden verliep echter catastrofaal mede door het ontbreken van rookmelders, brandblussers en sprinklers. Voorts kende het hotel geen goede vluchtwegen. Het gebouw was door de brandweer gecontroleerd en niet veilig bevonden, maar niet gesloten. En verbeteringen in de veiligheid bleven uit. Hierdoor kon een smeulende brand in de meubeltoonzaal onopgemerkt blijven totdat het hotelpersoneel begon met de voorbereidingen voor het ontbijt. Zij roken een brandlucht die uit de liftschacht lijkt te komen. De nachtportier gooit enkele emmers water in de schacht, maar dit lost het probleem niet op. Juist door het openen van de lift heeft het vuur zuurstof gekregen en greep zo snel om zich heen dat er geen gelegenheid was voor alarmering in het hotel. Men moest eerst naar hotel Krasnapolsky op de Dam om vandaar de brandweer te kunnen alarmeren. Ook de hotelgasten werden niet gealarmeerd. De brandweer was kort na half zeven ter plekke maar kon al niets meer uitrichten. Even voor 7.00 uur stortte aan de zijde van de Kalverstraat de houten constructie geheel in. Het brandend puin kwam neer op een ladderwagen van de brandweer in de straat. De brandweerlieden konden zich nog net in veiligheid brengen. Het vuur sloeg over naar de naastgelegen boekhandel De Slegte (Kalverstraat 13 aan de andere kant van de Papenbroekssteeg), die ook uitbrandde. Een groot aantal winkels in de omgeving werd geraakt door brandend en vallend puin. Om 8.37 uur was ook de houten constructie aan de voorzijde van het hotel doorgebrand. Toen er grote scheuren ontstonden en balkons afbraken, zag de brandweer dat het gebouw ieder moment kon instorten en moest vluchten. Het hotel brandde tot op de grond toe af.

Kruislaan 126, Nieuwe Oosterbegraafplaats

Hierbij vielen 33 doden en raakten 21 mensen zwaargewond. Van zeven personen zijn de stoffelijke resten begraven op de Nieuwe Oosterbegraafplaats.

Kalverstraat 13-17 Rokin 12-16 Rokin 12-16

In 1981 ontwierp architectenbureau G.de Klerk de nieuwbouw voor een vijf verdiepingen hoog complex. Aan de Rokinzijde is ruimte voor de beide opdrachtgevers, het resterende begane grond deel werd opgevuld met winkels. Er is een binnenplaats uitgespaard, het Polenpleintje, waar ook de toegangen voor de kantoorverdiepingen zijn.
In 2014 heeft ZZDP Architecten het pand van een nieuwe schil voorzien. Het pand bestond uit twee gebouwen die aan elkaar waren gegroeid. De architect zegt hierover "Het pand was te groot en hoog; het klopte niet meer met de gevelwand van het Rokin. Doordat het in schaal is teruggebracht, past het weer in de historische omgeving. Daarbij is het weer opgeknipt in twee verschillende gebouwen, elk met een eigen uitstraling. De betonconstructies zijn aangepast en de drie kantoorverdiepingen zijn vervangen door twee winkelverdiepingen. Om aansluiting te vinden bij de belendende gebouwen op het Rokin en de Kalverstraat is er gekozen voor klassieke materialen als gevelbekleding: natuursteen en brons." Huurder is Forever21.
In 2015 zijn de panden Kalverstraat 11-13 en 15-17, alsmede Rokin 12 en 14-16 in handen gekomen van Vastned, een beursgenoteerde Europese vastgoedonderneming.

Meer lezen:
Cuypers, Eduard
Gendt, van, A.D.N.
Klerk, de, G.
Poolsche Koffiehuis
Rossem, van, J.P.F.
Vuyk, W.J.
ZZDP Architecten

Voor het laatst bewerkt: