Leidsegracht 10
Klik op een foto voor een grote afbeelding en meer info.
Barend Graat Leidsegracht 8-10 Leidsegracht 10 Leidsegracht 10 Leidsegracht 10 Leidsegracht 10 Leidsegracht 10 Leidsegracht 10

Adres: Leidsegracht 10
Architect: -, -, -
Bouwtijd: 1664, 19de eeuw, 1966
Opdracht: Barend Graat

Kunstenaar Barend Graat koopt op de veiling van 5 januari 1664 voor fl. 2430,- een kavel aan de Lydsegraft in de Vierde Uitleg waar een hele reeks woonhuizen wordt gebouwd, zoals te zien op de kaart van Jacob Bosch uit 1679. De 36-jarige kunstenaar gaf een meester-timmerman de opdracht een woonhuis te bouwen van vijf verdiepingen, naar vermoedelijk een eigen ontwerp. Het huis heeft een vroeg type klokgevel die nog sterk lijkt op een halsgevel, ook wel ingezwenkte halsgevel genoemd, en een driehoekig topfronton. Barend is schilder en ornamentmaker en dat laat hij zien. Hij versiert de gevel met siertrossen, guirlandes en festoenen om de hijsbalk en op de festoen onder het zolderluik is een cartouche in de vorm van een afhangend kleedje met het jaartal 1665.
De twee ovale zolderlichten, de oeil-de-boeuf zijn fraai uitgevoerd met in elkaar gestrikte olijf- of palmtakken en dateren vermoedelijk uit ca. 1800. In dezelfde periode is het pand aangepast in empirestijl. Er worden grote schuiframen geplaatst en de entree krijgt drie gegroefde stoepbalusters en een zitbankje (een konkel). Ook de deur en het fraaie snijraam boven de toegangsdeur in de vorm van een maalkruis dat onheil moet afwenden zijn in empirestijl uitgevoerd.
Een volgende verbouwing vindt plaats in 1966 en een restauratie in 1974, waarna het pand voor zowel woning als kantoor dient. In de jaren negentig kwam het pand in handen van de vastgoedhandelaar Lüske en wordt opnieuw verbouwd. Daarna staat het pand leeg en wordt niet meer onderhouden. Lekkage leidde tot zwamvorming in de houtconstructies.
Op 23 november 1997 wordt het pand gekraakt na jarenlange leegstand. Na de ontruiming wordt het pand bewoond door twee studenten als anti-kraakwacht.

Leidsegracht 10 Leidsegracht 10 Leidsegracht 10 Leidsegracht 10 Leidsegracht 10

Hubertus Johannes Lüske (1944-2003), bijnaam Bulldozer Bertus, was een vastgoedhandelaar. De omstreden handelaar in onroerend goed Bertus Lüske (59) is op brute wijze geliquideerd voor een van zijn restaurants, Grand Café Frankendael, aan de Amsterdamse Middenweg. Lüske overleed ter plaatse. Zijn vrouw en dochter raakten niet gewond. De schutters verdwenen 'spoorloos', aldus een politiewoordvoerder. Hun veronderstelde vluchtauto werd later uitgebrand aangetroffen in Amsterdam Zuidoost. Dat maakt het voor de politie aannemelijk dat het gaat om een afrekening in het criminele circuit.
Lüske werd geboren in een arm gezin met negen kinderen. Hij begon zijn zakelijke carrière begin jaren '60 met een marktkraam in fruit na verschillende andere baantjes. Hij breidde zijn markthandel snel uit en nam er na een paar jaar een kroeg bij. Deze kroeg bouwde hij om tot discotheek en begin jaren '70 kocht hij de omliggende panden in de Dapperbuurt. In de jaren '80 en '90 vergrootte hij zijn imperium als grootschalig huisjesmelker en vastgoedhandelaar in het centrum van Amsterdam. Hij kocht veel panden in de omgeving van het Rembrandtplein en in de Watergraafsmeer. Zelf woonde hij buiten Amsterdam, eerst in Huizen en later in Naarden.
Lüske wordt een van de grootste vastgoedhandelaren van Amsterdam. In de Quote 500 (een jaarlijkse lijst met de namen van de rijkste mensen in Nederland) wordt hij genoteerd voor een persoonlijk vermogen van een kleine veertig miljoen euro.
Voor de kraakbeweging was Lüske de gebeten hond toen hij in 1981 het beruchte kraakpand Lucky Luyk op een executieveiling in de Sonestazaal aankocht. Op 12 oktober 1981 liet hij een knokploeg van twintig bekenden het kraakpand de Lucky Luyk in Amsterdam-Zuid ontruimen. Een week later, op 20 oktober, heroverde een knokploeg van de krakers het pand. De gemeente kocht het pand van Lüske in september 1982 en ontruimde het pand op 11 oktober 1982, waarna krakersrellen volgden.
In mei 1997 kocht hij de voormalige ADM-werf waarmee hij een winst van tientallen miljoenen euro's dacht te gaan maken; ruim veertig hectare eigen grond in Amsterdam. Het terrein werd echter korte tijd later gekraakt. De krakers kreeg hij er niet weg, al probeerde hij dat wel. Op zaterdagmorgen 25 mei 1998 werden de bezetters ruw gewekt toen een zware shovel de tanden zette in de voorgevel. Lüske stond buiten met een knokploeg en graafmachine om het terrein illegaal te ontruimen. Vroeg in de ochtend werd met de graafmachine getracht het voormalige kantoorpand te laten slopen. De illegale ontruiming is beëindigd door de politie. Lüske is vervolgens na een eis bij de rechtbank van vier jaar wegens poging tot doodslag in hoger beroep veroordeeld tot een maand voorwaardelijke celstraf en 3500 euro boete. (Dit ADM-terrein is eerst in de laatste week van 2018 definitief ontruimd, nadat de krakers de aanzegging hadden gekregen uiterlijk met Kerst weg te moeten zijn.)
'Bulldozer Bertus' was ook geen vriend van de overheid. In oud-Amsterdam kocht de gemeente panden van hem op omdat sprake was van een ongewenste (lees: criminele) eigenaar. Hij zette dezelfde gemeente een hak door de centrale bibliotheek van de stad te verwerven: een statusobject aan de Prinsengracht.
In 2001 is er een conflict om panden nabij het uitgaanscentrum Rembrandtplein. De politie zou melding hebben gekregen van dreigende gewelddadigheden tussen verkoper, koper Lüske en een voormalig huurder die wegens verbouwingen nog enkele miljoenen tegoed zou hebben. Koper Lüske zou dat bedrag niet hebben willen betalen. Geruchten dat hetzelfde conflict later opnieuw heeft geleid tot (hernieuwde) waarschuwingen van de politie aan Lüske voor gewelddadigheden, wordt bevestigd noch ontkend.
Met de liquidatie van Lüske is de vastgoedwereld in de hoofdstad opnieuw in opspraak gekomen. De liquidatie wordt in verband gebracht met de andere liquidaties in het Amsterdamse criminele milieu en Lüske’s contacten met Jan Femer, Mink Kok, Sam Klepper en John Mieremet. Zijn voormalige bodyguard was de bokser Rudi Koopmans.

Meer lezen:
Graat, Barend

Voor het laatst bewerkt: