Naam: Sint Augustinuskerk
Adres: Amstelveenseweg 965
Architect: J.M.van Hardeveld, H.van der Bijl
Bouwjaar: 1935
Opdracht: Bisdom Haarlem

De geschiedenis van de parochie gaat terug tot 1635 en misschien zelfs eerder. In 1635 was de droogmaking van de Buitenvelder(t)se polder voltooid en kon het gebied bebouwd worden. Al snel werd er een statie opgericht die vermoedelijk stond ergens tussen de huidige De Boelelaan en Van Nijenrodeweg. Het duurde echter tot 1835 aleer de parochie een echte kerk kreeg, een zogenaamde waterstaatskerk. Deze stond aan de Amstelveenseweg bij de R.K. Begraafplaats Buitenveldert en stond in de gemeente Nieuwer-Amstel. Na de ingebruikname van de Sint Augustinuskerk werd ze nog gebruikt als kapel bij de begraafplaats. In 1994 volgde afbraak.

In 1921 werden grote delen van Nieuwer-Amstel bij Amsterdam gevoegd. Zo kwam het hele gebied ten zuiden van het Noorder-Amstelkanaal tot de Kalfjeslaan aan Amsterdam. Een groot deel van dit gebied was landbouwgrond. Aan deze meest zuidelijke punt van Amsterdam wordt een katholiek complex voorzien, bestaand uit een school, bejaardenhuis annex weeshuis en een kerk. Ten noorden hiervan verrijst in de jaren 1960 de wijk Buitenveldert.

Op 28 augustus 1934 werd de eerste steen gelegd van de Sint Augustinuskerk ter vervanging van de te klein geworden kerk De Buitenveldert bij de begraafplaats. Al op 8 mei 1935 volgt de inwijding door Mgr J.D.J.Angenent, bisschop van Haarlem.
De kerk is gebouwd naar ontwerp van Johannes Martinus (Jan) van Hardeveld en Herman van der Bijl met kenmerken van stijlen tussen de neogotiek en het expressionisme. De 45 meter hoge kerktoren is aan de zijkant van het gebouw geplaatst en opgetrokken in dezelfde roodbruine baksteen als de kerk. De spits is van hout bedekt met leien. De voorgevel van de kerk heeft drie hoge open keperbogen boven de ingang.

Heel opvallend is de brede kerkzaal, met plek voor 800 personen. De brede middenbeuk en smalle zijbeuken zijn van gelijke hoogte. De zijbeuken kunnen gebruikt worden voor processies. Architect Van Hardeveld zegt over de verhoudingen van de kerkzaal: ’Het maken van een kerkzaal brengt diverse moeilijkheden mee, welke de kerken der Neo-Gothiek niet kenden. Het is gemakkelijker een smalle ruimte te maken van mooie verhoudingen dan een brede. Een breede lijkt spoedig gedrukt en bij diverse breed opgevatte kerken van den laatste tijd is het kerkidee verloren gegaan. Bij deze kerk is getracht door het maken van hoog opgaande kolommen en rijzige ramen het kerkidee te behouden. Dit spreekt ook uit de hoog opgaande openingen van het kerkportaal’.

In en aan de kerk is veel kunst aangebracht. Dit begint bij het grote beeld van Augustinus aan de voorzijde van de kerkgevel, gehakt door Cornelis Aloysius (Kees) Smout.
De kerk is genoemd naar Augustinus Aurelius van Hippo (354-430). Meestal wordt Augustinus afgebeeld met een vlammend hart, vaak met pijlen doorboord als symbool van zijn vurige liefde tot God. Kees Smout koos voor een beeld van de heilige Augustinus met een adelaar in zijn hand. Dit verwijst naar de werken van de mystieke schrijfster Hadewijch uit de 13de eeuw en gebaseerd op haar Visioenenboek en de Lijst der Volmaakten. Hadewijch kent die Volmaakten (107 in totaal) en één van hen is Augustinus.

Augustinus was bisschop van Hippo (nu Annaba, Tunesië), theoloog, filosoof en kerkvader. Hij wordt beschouwd als de belangrijkste kerkvader van het Westen. Tot zijn bekendste werken behoren het autobiografische Confessiones waarin hij de ontwikkeling van zijn relatie tot God en zijn bekering beschreef. In De Civitate Dei (De Stad Gods) verdedigt hij het christendom als de ware godsdienst tegenover geletterde heidenen en geeft hij zijn ideeën over de sociale en maatschappelijke orde weer.

In 384 werd Augustinus tot staatsretor aan het keizerlijk hof in Milaan benoemd, op voorspraak van de heidense senator Quintus Aurelius Symmachus. In Milaan raakte Augustinus geboeid door een preek van Ambrosius, de bisschop van Milaan. Ambrosius nam de intellectuele bezwaren van Augustinus tegen de Bijbel weg door te stellen dat deze niet letterlijk gelezen moest worden, maar allegorisch. Als bisschop stichtte Augustinus een leefgemeenschap voor clerici. Voor deze geestelijken schreef hij Praeceptum. Deze Regel van Augustinus vormt nog altijd de basis voor kloosterordes van de mannelijke en vrouwelijke tak van de Reguliere kanunniken, de Augustijnen, de Norbertijnen, de Dominicanen en verschillende congregaties van Kruisheren die in de loop der geschiedenis ontstonden. Hij was pastoraal bewogen en bezorgd om het welzijn van de mensen die aan zijn zorg als bisschop waren toevertrouwd. Uit deze tijd bleven zijn uitspraken ‘Met u ben ik christen, voor u ben ik bisschop’ en ‘Heb de zondaar lief, maar haat de zonde’.

Aan de gevel van het entreebordes zijn twee gevelstenen van de hand van Mari Silvester Andriessen geplaatst. Het rechterreliëf toont de hemelvaart van Maria, ze wordt omgeven door de apostelen. Op het linkerreliëf is de zondeval te zien (aartsparadijs, slang en boom). Ook het beeldhouwwerk op de kapitelen van de zuilen in de kerkzaal is gemaakt door Mari Andriessen.
Boven de dubbele deur is een groot roosvenster met een ruitmotief en glas-in-lood en in de zijgevels zijn witte en lichtgekleurde glas in de glas-in-loodramen, gemaakt door glazenier Willem Mengelberg. In de glas-in-loodramen zijn diverse kleinere afbeeldingen van heiligen en Bijbelteksten opgenomen.

Het hoogaltaar en het Maria-altaar zijn ontworpen door Herman van der Bijl. Over het altaar staat een vergulde bronzen koepel, ook wel ciborium genoemd, die steunt op vier ronde bogen met dunne pijlers. Een ciborium is een altaaroverkapping die de vorm heeft van een omgekeerde drinkbeker en oorspronkelijk diende om het altaar te markeren en te beschermen. Op de hoeken en bovenop de koepel staan engelen die op een bazuin blazen.

De in de kerk aanwezige kruisweg bestaat uit vijftien staties. Dit is er één meer dan gebruikelijk en betreft de Verrijzenis van Christus.
Het orgel is in 1935 gebouwd bij de firma B.Pels & Zn. te Alkmaar. In 1975 is het orgel gerestaureerd door Hubert Schreurs van Adema’s Kerkorgelbouw in Amsterdam waarbij de registers zijn aangepast en uitgebreid en een nieuwe speeltafel is geplaatst.

Bij de kerk hoort de pastorie om de hoek aan de Kalfjeslaan, eveneens naar ontwerp van Van Hardeveld, welke aan de kerk vast is gebouwd. Omdat anno 2024 wordt gesproken over een toekomstige bestemming van het gebouw, waarvan de kerkelijke functie zal worden overgenomen door de Urbanuskerk in Bovenkerk, zijn de huidige kerk en pastorie sinds 2024 tot gemeentelijk monument verklaard om ze te kunnen behouden. De sluiting van de kerk lijkt voorzien per januari 2026.

In dit kader moet ook het gebruik op zaterdagen sinds 2021 door de Tewahedo Eritrees Orthodoxe Kerk worden gezien. De geschiedenis van het christendom in Eritrea dateert uit de eerste eeuw. In die tijd vestigden Jemenitische en Syrische christenen zich in de havensteden van Adulis (in de buurt van Massawa) en Avalites (Assab) aan de Rode Zee met als doel het maken van bekeerlingen onder de lokale bevolking. In de eeuwen die volgden, werden kerken gebouwd en het Evangelie verkondigd in het bijzonder in Akeleguzai, Hamasien en Serae. Het Christendom werd de officiële religie van de Axumite Empire (een oud koninkrijk welke delen van de moderne Ethiopië en Eritrea omvatte) tijdens het bewind van keizer Ezana (320-356).

Het was tijdens zijn bewind dat Sint Frumentius, een Syriër van Tyrus, werd ingewijd als de eerste bisschop. Sint Frumentius wordt vereerd in Eritrea en Ethiopië als de 'Vader van de Vrede’ (Abba Selama) en ‘Onthuller van het Licht' (Kesate Berhan). De Eritrean Orthodox Tewahdo Church Amstelveen werd in 2003 opgericht door een toegewijde groep mensen. De kerk wordt geleid door een bestuur, waarvan alle leden vrijwillig werken en financieel bijdragen om de kerk te ondersteunen. Het bestuur bestaat uit zeven leden, met de priester als voorzitter.