Bolwerk Wetering
Klik op een foto voor een grote afbeelding en meer info.
bolwerk wetering bolwerk wetering bolwerk wetering bolwerk wetering

Naam: Bolwerk Wetering
Adres: Eerste Weteringplantsoen
Bouwjaar: ca.1660
Opdracht: Gemeente Amsterdam

Het Bolwerk Wetering, ook wel Weteringpunt genoemd, lag waar nu het Eerste Weteringplantsoen is. De naam van het bolwerk is afgeleid van de nabij gelegen Boerenwetering, een water dat vroeger van de huidige Ruysdaelkade via het Koningsplein naar de Nieuwezijds Kolk liep. Op het bolwerk stonden de korenmolens De Wetering. De typische vorm van het bolwerk is nog te herkennen in de merkwaardige plattegrond van het huizenblok midden op het Eerste Weteringplantsoen: geen rechthoek, maar een onregelmatig gevormde driehoek.

bolwerk wetering bolwerk wetering bolwerk wetering weteringpoort 1817

Na 1820 werden de bolwerken stuk voor stuk ontmanteld en verlaagd. In 1840 ontstond op dit bolwerk het Weteringplantsoen als groenvoorziening, waar een tuin werd aangelegd met de naam ´Flora´. Dit is het enige stuk van de oude stadswal waar plantsoenen werden verkozen boven woningbouw, al werden er rond 1860 enkele woningen gebouwd. Flora kende wandelpaden en vanaf 1862 een geliefd café met een zogenoemde pleziertuin, dat in 1879 werd omgebouwd tot een feestgebouw met toneel: ‘Maison Boer'. Het plantsoen werd in 1875 gesplitst in Eerste en Tweede Weteringplantsoen doorsneden door een tot 1950 naamloze laan.

verbeterhuis verbeterhuis bolwerk wetering bolwerk wetering

Maison Boer werd een populaire plek om bruiloften en partijen te vieren en ook veel verenigingen kwamen er bijeen voor vergaderingen of feesten. Hier begon acteur Cor Ruys zijn carrière. Hij speelde hier rond 1910 mee in de klucht ‘Het spreekuur van de dokter’ en werd door zijn vader betrapt. Zijn vader zond hem onder het mom van ‘Je wilt zo graag aan het toneel’ naar Gustave Prot.

bolwerk wetering bolwerk wetering bolwerk wetering bolwerk wetering

De feestzaal werd tot circa 1939 uitgebaat en maakte in 1940 plaats voor een flatgebouw naar ontwerp van kunstenaar Nicolas Charles Dekker (Eerste Weteringplantsoen 2). In één van de appartementen woonde schrijver Simon Carmiggelt, beroemd van zijn korte verhaaltjes, ‘Kronkels’, in ‘Het Parool’.
De eerste korenmolen De Wetering stond bij de Boerenwetering oostzijde. De molen is gebouwd na 1623 want op de kaart van Dirck Cornelisz. Swart uit dat jaar is ze nog niet afgebeeld. De molen is wel terug te vinden op de kaart van Joan Blaeu uit 1649. In 1661 moest de molen verplaatst in verband met de aanleg van de Vierde Uitleg naar het nieuwe bolwerk Wetering, zo’n 500 meter zuidwaarts.

cafe flora maison boer bolwerk wetering

Ook de tweede molen De Wetering is een korenmolen en gebouwd in 1661. De molen zal in 1744 worden opgevolgd door de derde korenmolen De Wetering.
De derde korenmolen De Wetering is in gebruik van 1744 tot 1873 en werd toen gesloopt. De in de molen aanwezige gevelsteen met daarop ‘anno 1744', het jaar waarin de molen werd gebouwd, is na de sloop van de molen ingemetseld boven de ingang van het tuinhuisje achter het Rijksmuseum.

Meer lezen:
Amsterdam ommuurd (muren, poorten en bolwerken)
Bolwerk Reguliers
Dekker, Nicolas Charles
Weteringpoort

Voor het laatst bewerkt:

Bronnen:
wikipedia.nl
molendatabase.nl
mb Ons Amsterdam, jg 54 (2002)