×
❮
❯
❮
❯
Naam: The Empire
Adres: Nes 17
Aan het eind van 1911 heeft het café op deze locatie de aandacht van de politie op zich weten te vestigen. Hoofdinspecteur Christiaan Batelt
van het bureau Warmoesstraat spreekt agenten in opleiding toe: ‘Die mannen-sociëteit vooraan in de Nes daar schijnen ook minderjarige jongens
te komen. Ga daar eens poolshoogte nemen’. Batelt heeft het over The Empire, het oudst bekende homocafé van Amsterdam.
De in 1911 aangepaste zedenwetten verboden contact tussen meerderjarige en minderjarige homoseksuele personen. Waar de leeftijdsgrens voor meerderjarigheid
bij hetero’s op 16 jaar was gesteld, werd hier bij homoseksuelen 21 jaar voor aangehouden. De komst van specifieke homobars, de zogenoemde (nichten)kitten
bood uitkomst. Mannen konden daar, uit het zicht van het publiek, zichzelf zijn en contacten leggen.
De jonge agent die naar de bar werd gestuurd, trof er echter niets vreemds aan. Geen minderjarigen, maar keurige, veelal oudere mannen die wat zaten te
keuvelen. Er waren in het pand ook aparte kamers en vertrekken waar gekaart en geschaakt kon worden, maar daar durfde de agent niet te kijken. Vervolgens
ging een rechercheur kijken en het bleek ’een sjieke boel. Alles eerste klas, de prijzen ook’.
Natuurlijk hield de politie de bar streng in de gaten. Er werd gelet op de aanwezigheid van ‘verwijfde mannen’ en met enige regelmaat werden bezoekers
meegenomen voor verhoor. Er werd ruim 100 jaar geleden raar gekeken naar homoseksuelen, het was misschien wel besmettelijk. ‘Sodomieters in een koets’
en ‘2 manspersonen […], die elkaar bepoederen en elkander liefelijkheden betonen’ zorgden voor onrust, zo blijkt uit verschillende politieverslagen.
Wanneer de naam verandert in Maxim is niet bekend maar begin jaren dertig wordt het café in politierapporten als zodanig aangeduid. Klanten noemden het café
echter steevast naar de exploitant. Van 1928 tot 1932 was dat Hermina/Mimi/Mi Lauffer, die voorheen hoerenmadam was geweest (is zij familie van K.A.Laüffer
die eerder een bar 'Grand Café Concert Maxim' op nummer 9 had?). Zij verkocht het café aan de gebroeders Scheper. Bob Scheper, naar wie de zaak
voortaan Bob's-Bar Bodega heette, werd echter door de politie in de gaten gehouden en zodoende fungeerde zijn broer Christaan Scheper als vergunninghouder.
Hier ontmoetten Johan Ellenberger en enkele vrienden elkaar. Zij brachten in 1932 hier de eerste editie van een nieuw Nederlands homotijdschrift uit onder
de naam ‘Wij’. Daarnaast bereidden zij de oprichting van de ‘Nederlandsche Vereeniging voor Menschenrecht’ voor, welke op 23 september in Bob's-Bar Bodega
zou moeten plaatsvinden. Een politie-inval op 15 september, waarbij een groot aantal rechercheurs en politie-agenten de straat afzetten, de achteringang
van de bar bewaakten en vervolgens alle 61 bezoekers met politiewagens naar het hoofdbureau van politie afvoerden, voorkwam deze plannen. Er konden geen
zedendelicten geconstateerd worden, wel waren er drie minderjarigen: een jongen van 20 en twee meisjes van 17 en 20. (Het politie-optreden vond tenslotte
een overtreding van de drankwet (er mocht alleen zwak-alcoholisch worden geschonken), zonder vergunning muziek maken en gelegenheid geven tot dansen.)
Pas in 1939 kwam Ellenberger in contact met Nico Engelschman en zij bereidden samen met Han Diekmann de oprichting van een nieuw tijdschrift onder de naam
Levensrecht voor. Dit zou in 1940 drie maanden verschijnen.
Mogelijk als gevolg van de politie-inval verkochten de gebroeders Scheper de bar begin 1933 aan ene Piront, die tegenover de politie had beloofd om geen
homoseksuelen in zijn zaak toe te laten. Bob Scheper ging verder met café Huize Volendam in de Watersteeg 4-6, wat tot het begin van de Duitse
bezetting een zaak voor beter gesitueerde homo's bleef.
Piront verkocht het café al snel. Toby Rijntalder en zijn vrouw werden de nieuwe uitbaters, waarna het ook weer door homo's bezocht werd. Eind
1935 verkocht Rijntalder de zaak weer en begon een animeerbar aan de Amstel 124, waarover de politie rapporteerde: ‘Deze nieuw geopende zaak van Rijntalder,
die tevoren in Nes 17 een ‘flikkerzaak’ had, maakt nu ook weer dien indruk’.
De opvolgende eigenaren van de zaak aan de Nes 17 zijn niet bekend, wel dat er nog dermate veel homo's bleven komen dat de zedenpolitie op 16 januari 1937
opnieuw een inval deed. Zeven rechercheurs arresteerden toen zes bezoekers, waaronder een Duitser die het land werd uitgezet.
Tegenwoordig is het pand van het vroegere The Empire onderdeel van het naastgelegen Rho Hotel.